Hieronder is een lijst weergegeven van voorbeelden van communicatieprofessionals (Van Ruler, 2012)

Deze professionals voeren allerlei soorten werkzaamheden uit. Onderzoek is ‘dienstverlenend’ ten behoeve van het uitvoeren van deze werkzaamheden. Onderzoek is dus geen doel op zich. Onderzoek is voor hen een middel om onderbouwing te vinden voor het advies. Onderzoek levert informatie op om verantwoorde keuzes te kunnen maken.

De rol van onderzoek is bij een communicatieprofessional dus een andere dan bij een onderzoeker. Bij een professionele onderzoeker staat het genereren van nieuwe kennis centraal: het belangrijkste doel is om nieuwe kennis te ontwikkelen (weten om te weten). Dat is de hoofdtaak van een onderzoeker. Voor de onderzoekende communicatieprofessional is echter onderzoek een ‘middel’ om allerlei soorten kennis en informatie te vergaren: het bestuderen nieuwe kennis en inzichten in het vakgebied, informatie over de omgeving waar de organisatie zich bevindt, kennis over doelgroepen zoals medewerkers, klanten, stakeholders enzovoort. Met deze kennis gaat de onderzoekende communicatieprofessional verder (weten om te doen). Onderzoek is onderdeel van een reeks competenties, nodig om een goede communicatieprofessional te zijn (Beroepscompetenties Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen (LOCO)).
Onderzoek is dus niet de hoofdactiviteit, maar een middel om te kunnen doen waar je voor wordt opgeleid: advies geven, plannen maken, teksten schrijven, communicatieproblemen oplossen. Door middel van onderzoek kun je bijvoorbeeld achterhalen wat er leeft bij publieks- en doelgroepen. Op basis van die informatie kun je verantwoorde keuzes maken in het communicatiebeleid. Denk ook aan keuzes met betrekking tot de content. Om doelgroepgericht te kunnen schrijven is het handig te weten wat de doelgroep mooi / leesbaar / begrijpelijk / aantrekkelijk vindt. Je maakt keuzes met betrekking tot het ontwerpen van een creatief concept: hoe, waar, voor wie? En als het beleid is uitgevoerd wil je achterhalen of het beoogde effect is gerealiseerd.  Of wil je weten of het middel aanslaat, of je blog gelezen wordt, of je bericht ‘geliked’. Je wilt analyseren wat er over de organisatie geschreven is en je houdt de media goed in de gaten. Op allerlei momenten tijdens het creëren van allerlei soorten beroepsproducten, tijdens het uitvoeren van je werk als communicatiedeskundige speelt onderzoek in meer of mindere mate een rol.

Voor de opleiding tot bachelor of Communications is het analyseren en onderzoeken dus een van de competenties. Deze competenties zijn landelijk vastgelegd voor alle  HBO-opleidingen Communicatie in Nederland in een zogenaamde BCom-standaard. De opleidingen dienen zorg te dragen dat HBO studenten: “een gedegen theoretische basis verkrijgen, het onderzoekend vermogen verwerven dat hen in staat stelt om bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling van het beroep over voldoende  professioneel vakmanschap beschikken; de beroepsethiek en maatschappelijke oriëntatie ontwikkelen die past bij een verantwoordelijke professional” (Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen, 2013, p. 37).  Landelijk worden specifieke competenties vastgelegd, voor de opleiding Communicatie zijn dat op dit moment vijf:

1. Analyseren en onderzoeken;
2. Ontwikkelen van en adviseren over communicatiebeleid;
3. Plannen en organiseren;
4. Creëren en realiseren;
5. Representeren en reflecteren.

De competentie Analyseren en Onderzoeken wordt als volgt omschreven:

“De communicatieprofessional signaleert voor zijn organisatie of opdrachtgever op proactieve wijze ontwikkelingen in de interne en externe omgeving. Hij signaleert relevante ontwikkelingen in de politieke, maatschappelijke, economische, technologische, interculturele en specialistische omgeving en zet die informatie om naar voor de organisatie relevante kennis. Hij initieert, voert uit, rangschikt en beoordeelt de resultaten van onderzoek en analyse. Hij bepaalt de relevantie van de gesignaleerde trends, gedragsveranderingen en verschuivingen op (inter)nationaal niveau en plaatst deze in het perspectief van de korte, middellange en lange termijn. Hij brengt de resultaten op niveau van strategische beleidsvorming en vertaalt deze in conclusies en aanbevelingen” (Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen, 2013, p. 22).

Het beroepenveld vraagt dus om professionals die in staat zijn goede analyses uit te voeren. Denk bijvoorbeeld aan analyses van doelgroepen, concurrenten, berichtgeving in de media, specifiek Social media enzovoort. Maar ook analyses van bedrijfsculturen, manieren van doen,  organisatiestructuren. Of de gevolgen van technologische veranderingen.